Vùng dưới đồi là một vùng nhỏ ở trung tâm bộ não, nằm giữa tuyến yên và đồi thị.
Mặc dù có kích thước rất nhỏ, tuy nhiên vùng dưới đồi lại đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hormone cũng như kích thích nhiều quá trình khác trong cơ thể.
Các chức năng của vùng dưới đồi bao gồm:
Giải phóng hormone
Điều hòa thân nhiệt
Duy trì chu kỳ sinh lý hằng ngày
Kiểm soát sự thèm ăn
Quản lý hành vi tình dục
Điều chỉnh cảm xúc
Vùng dưới đồi có 3 vùng chính là dưới đồi trước, dưới đồi giữa và dưới đồi sau. Mỗi vùng lại chứa các hạt nhân khác nhau. Đây là những cụm tế bào thần kinh thực hiện các chức năng quan trọng, chẳng hạn giải phóng hormone.
2.1 Vùng dưới đồi trước
Khu vực này còn được gọi với cái tên là vùng trên thị. Hạt nhân chính gồm nhân trên thị, nhân cạnh não thất và một số hạt nhân nhỏ khác trong vùng dưới đồi trước.
Một số hormone quan trọng được sản xuất ở vùng dưới đồi trước bao gồm:
Hormone này giúp kích thích tuyến yên sản xuất ra hormone kích thích tuyến giáp TSH. TSH đóng vai trò quan trọng trong chức năng của nhiều bộ phận cơ thể như tim, hệ tiêu hóa và cơ bắp.
Hormone này kích thích tuyến yên sản xuất các hormone sinh sản quan trọng, chẳng hạn như hormone kích thích nang trứng (FSH) và hormone luteinizing (LH).
Loại hormone này còn được gọi là hormone chống bài niệu (ADH). Nó điều chỉnh mức nước trong cơ thể. Vasopressin giúp ngăn ngừa cơ thể khỏi bị mất nước bằng cách giảm lượng nước tiểu và báo hiệu cho thận hấp thu bớt nước.
2.2 Vùng dưới đồi giữa
Vùng này còn được gọi là vùng thân củ, chứa hạt nhân chính gồm nhân bụng giữa, nhân lưng giữa và nhân phễu.
2.3 Vùng dưới đồi sau
Khu vực này còn gọi là vùng vú, bao gồm nhân trước vú, trên vú, củ vú. Hạt nhân tại vùng này giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể bằng cách gây run và ngăn chặn tiết mồ hôi.
Trường hợp vùng dưới đồi hoạt động không bình thường được gọi là rối loạn chức năng vùng dưới đồi.
Một số yếu tố gây rối loạn chức năng vùng dưới đồi bao gồm:
Chấn thương đầu
Rối loạn di truyền, chẳng hạn như thiếu hụt hormone tăng trưởng
Khối u trong hoặc xung quanh vùng dưới đồi
Rối loạn ăn uống, ví dụ chứng chán ăn hoặc cuồng ăn
Rối loạn chức năng vùng dưới đồi có thể gây ra các vấn đề sau:
Nếu vùng dưới đồi không sản xuất và giải phóng đủ vasopressin sẽ dẫn tới thận có thể loại bỏ quá nhiều nước, gây tăng tiểu và khát nước – những biểu hiện của bệnh đái tháo nhạt. Không giống như bệnh đái tháo đường, bệnh nhân đái tháo nhạt có lượng đường trong máu ổn định.
Đây là một rối loạn hiếm gặp và có tính di truyền. Nó khiến vùng dưới đồi không thể kích hoạt sau khi ăn no. Những người mắc hội chứng Prader-Willi thường xuyên thèm ăn, gây tăng nguy cơ béo phì. Các triệu chứng khác bao gồm chậm chuyển hóa, giảm cơ bắp.
Dạng rối loạn này xảy ra khi tuyến yên không sản xuất đủ hormone. Mặc dù bệnh này thường gây ra bởi tổn thương của tuyến yên, tuy nhiên rối loạn chức năng vùng dưới đồi cũng có thể là nguyên nhân.
Huyết áp cao hoặc thấp bất thường
Nhiệt độ cơ thể dao động bất thường
Tăng hoặc giảm cân không giải thích được
Thay đổi khẩu vị
Mất ngủ
Cơ thể mất nước
Vóc dáng nhỏ bé
Dậy thì chậm
Đi tiểu thường xuyên
Để được tư vấn chi tiết các vấn đề tại vùng dưới đồi cũng như hệ nội tiết, quý khách vui lòng đến trực tiếp hệ thống y tế Vinmec hoặc đặt khám trực tuyến TẠI ĐÂY.