Ở những bệnh nhân mắc hội chứng Cushing (sản xuất quá mức cortisol) có hai trường hợp xảy ra:
Nếu mức ACTH cao: nguyên nhân là do ở tuyến yên hay ngoài tuyến yên, thường ở phổi, tuyến tụy, tuyến ức, hoặc buồng trứng có thể có khối u sinh ACTH.
Nếu mức ACTH ở dưới mức bình thường: nguyên nhân thường là do ung thư biểu mô hoặc do u tuyến thượng thận gây tăng bài tiết cortisol quá mức.
Ở những người bị bệnh Addison (sản xuất không đủ cortisol)
Mức ACTH cao: nguyên nhân là do ở tuyến thượng thận, như tổn thương tuyến thượng thận do xuất huyết, nhồi máu, hoặc tự miễn dịch; thiếu hụt enzym bẩm sinh; phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận hoặc ức chế tuyến thượng thận sau khi dùng kéo dài steroid ngoại sinh.
Mức ACTH dưới mức bình thường: có thể nguyên nhân là do bị suy tuyến yên.
Biến đổi của nồng độ ACTH theo ngày đêm tương ứng với sự biến đổi nồng độ cortisol. Nồng độ ACTH của mẫu buổi tối từ 8 đến 10 giờ tối thường bằng ½ đến ⅔ so với mẫu buổi sáng từ 4 đến 8 giờ sáng.
Biến đổi nồng độ ACTH trong ngày sẽ bị mất khi mắc bệnh, đặc biệt là do khối u làm ảnh hưởng đến tuyến yên hoặc tuyến thượng thận. Sự căng thẳng có thể làm mờ đi hoặc loại bỏ biến đổi bình thường trong ngày.
Xét nghiệm hormone vỏ thượng thận ACTH được dùng đề kiểm tra chức năng của thùy trước tuyến yên và tìm nguyên nhân của hội chứng Cushing là hội chứng sản xuất quá mức cortisol và bệnh Addison sản xuất không đủ cortisol.
Vì vậy xét nghiệm hormone vỏ thượng thận cần được thực hiện khi có những triệu chứng như:
Giảm cortisol:
Tăng cortisol trong máu
Yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm hormone vỏ thượng thận
Căng thẳng, chấn thương hay hạ đường huyết và chất gây sốt có thể làm tăng nồng độ ACTH
Khi mang thai cũng làm tăng nồng độ ACTH
Sử dụng thuốc làm tăng nồng độ ACTH như estrogen, insulin, ethanok, vasopressin.
Corticosteroid có thể làm giảm nồng độ ACTH