--- Bài mới hơn ---
Biến Chứng Suy Giảm Chức Năng Thận Gây Nhồi Máu Cơ Tim
Cách Điều Trị Suy Giảm Chức Năng Thận
Suy Giảm Chức Năng Thận: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả
Kidney Gold Hỗ Trợ Điều Trị Suy Giảm Chức Năng Thận: Liều Dùng, Giá Bán
Chuẩn Đoán Và Điều Trị Cho Gây Mê Cho Bệnh Nhân Có Suy Giảm Chức Năng Thận
DS. Phan Thị Diệu Hiền, chúng tôi Võ Thị Hà
1. Vì sao phải điều chỉnh liều khi suy thận ?
Nhiễm trùng xảy ra ở các bệnh nhân suy thận cấp tính lên đến 88% và lên đến 60% ở bệnh nhân suy thận mạn tính. Do đó, các bệnh nhân có tổn thương thận thường được điều trị bằng kháng sinh và rất có thể gặp các phản ứng có hại của thuốc.
Đầu tiên, lưu ý rằng cần bắt đầu hiệu chỉnh liều lượng của thuốc khi độ thanh thải creatinin dưới 50 ml/phút. Thật vậy, việc hiệu chỉnh liều lúc này là cần thiết để tránh sự tích lũy của các thuốc cùng độc tính mà chúng gây ra. Khi bệnh nhân có suy thận, T 1/2 của thuốc được tăng lên, điều đó có nghĩa rằng thuốc sẽ được lưu giữ lâu hơn trong cơ thể và rằng việc sử dụng thuốc ở liều quá cao hoặc liều lặp lại đều có thể dẫn đến sự tích lũy của thuốc.
2. Ước tính Tốc độ lọc cầu thận (GFR) hay Độ thanh thải creatinin (CrCl) ?
Liều của thuốc được thải trừ qua thận nên được điều chỉnh theo mức lọc cầu thận (GFR) hay độ thanh thải creatinin (CrCl) và nên được tính toán bằng công cụ online hoặc điện tử.
Sự khác nhau giữa GFR và CrCl: Creatinin là sản phẩm của chuyển hóa tại cơ và được thải trừ chủ yếu qua lọc cầu thận và không bị tái hấp thu hay chuyển hóa bởi ống thận. Do vậy, độ thanh thải creatinin được sử dụng như là biến số trung gian phản ánh GFR. Bởi vì creatinin cũng còn được thải trừ qua các con đường khác và khoảng 15% creatinin bài xuất trong nước tiểu là từ quá trình bài tiết ở ống lượn gần, nên CrCl thường cao hơn giá trị GFR thực từ 10-15%.
Ở người trưởng thành CrCl hay GFR được tính dựa theo 3 công thức: Cockcroft-Gaut, hoặc So sánh đặc điểm của 3 công thức được tóm tắt trong Bảng 1
Chú ý là với những công thức này, độ thanh thải ước tính được chuẩn hóa cho 1,73 m 2 là diện tích bề mặt cơ thể ở người trưởng thành nam với khoảng 1,78 m chiều cao và 70 kg cân nặng.
Trẻ em
0-1 tuổi: CrCl (mL/phút/1,73m 2) = (0,45.Chiều cao)/Scr
1-20 tuổi: CrCl (mL/phút/1,73m 2) = (0,55.Chiều cao)/Scr
Khi cân nặng của bệnh nhân vượt quá 30% cân nặng cơ thể lý tưởng thì độ thanh thải creatinin nên được ước tính bằng phương pháp khác.
Lúc này thay cho cân nặng cơ thể thực tế (Actual body weight – ABW) thường được dùng trong công thức Cockcroft-Gault thì trị số được dùng đó là cân nặng cơ thể lý tưởng (Ideal body weight – IBW) hoặc cân nặng cơ thể hiệu chỉnh (Adjusted body weight). Trị số độ thanh thải creatinin thu được trên bệnh nhân béo phì sẽ chính xác hơn.
Cân nặng cơ thể hiệu chỉnh
= IBW + 0,4(ABW – IBW)
IBW = chiều cao (cm) – 100 (nếu là nam)
IBW = chiều cao (cm) – 105 (nếu là nữ)
một phương pháp khác đề xuất bởi Salazar và Corcoran để ước lượng độ thanh thải creatinin cho bệnh nhân béo phì.
Nếu creatinin huyết thanh không ổn định
Khi giá trị creatinin huyết thanh không ổn định mà dao động trên một bệnh nhân, công thức Cockcroft-Gault không thể được dùng để ước lượng độ thanh thải creatinin. Trong trường hợp này phải dùng một phương pháp ước lượng khác khác, đó là phương pháp được đề xuất bởi Jelliffe và Jelliffe.
3. Phần mềm điện tử tính CrCl hay GFR ?
Nên sử dụng các trang web hay các phần mềm điện tử giành cho smartphone để tính các thông số trên.
http://www.globalrph.com/medcalcs.htm
Phần mềm miễn phí dành cho điện thoại thông minh: eGFR calculator
Không cần thiết phải chỉnh liều nạp ở bệnh nhân giảm chức năng thận. Các hướng dẫn điều trị chỉ khuyến cáo phương
pháp để chỉnh liều duy trì. Có 3 cách thức hiệu chỉnh liều được đưa ra:
– Giảm liều
– Tăng khoảng cách giữa các lần đưa thuốc
– Hoặc vừa giảm liều vừa tăng khoảng cách giữa các lần đưa thuốc.
Việc lựa chọn cách thức nào phụ thuộc vào đặc điểm của thuốc
– Thuốc có khoảng điều trị hẹp ví dụ : digoxin.
– Thuốc có T1/2 ngắn và không tăng lên trên bệnh nhân suy thận (penicillin).
– Thuốc cần đạt được một nồng độ tối thiểu hoặc không đổi trong huyết tương khi điều trị. Vì vậy, khoảng cách dùng thuốc phải không được thay đổi, thuốc mới có thể duy trì nồng độ này.
– Thuốc có phạm vi điều trị rộng.
– Tác dụng của thuốc phụ thuộc nồng độ đỉnh (Cmax) đạt được.
– Khi cần kéo dài khoảng cách giữa các lần đưa thuốc để tránh độc tính hoặc khi thời gian bán thải của thuốc được tăng lên (ví dụ, gentamicin).
– Phương pháp này thường được áp dụng nhiều hơn, lý do chính là nhằm đảm bảo nồng độ điều trị. Ví dụ việc dùng một thuốc ở liều bình thường sau mỗi 15 giờ sẽ gây khó khăn cho bệnh nhân để dùng thuốc đúng giờ. Sẽ là hợp lý hơn nếu ta giảm liều và chuyển sang dùng thuốc sau mỗi 12 giờ.
– Ví dụ: cephalosporin, metronidazol.
5. Các loại thuốc cần điều chỉnh liều khi suy thận
6. Các nguồn tài liệu tham khảo tra điều chỉnh liều khi suy thận ?
1. Drugs & Therapy Perspectives. 16(12):6-10, 2000. Role of proton pump inhibitors in the pvention of NSAID-induced ulcers now emerging.
2. Sarah J. Johnson (2007). Opioid Safety in Patients With Renal or Hepatic Dysfunction.
3. Wieneke Marleen Michels et al. 2010, Performance of the Cockcroft- Gault, MDRD, and New CKD-EPI Formulas in Relation to GFR, Age, and Body Size. CJASN vol. 5 no. 61003-1009
--- Bài cũ hơn ---
Sử Dụng Thuốc Cho Người Bị Suy Giảm Chức Năng Thận
Cách Nhận Biết Dấu Hiệu Bệnh Suy Thận
Cấu Tạo Tuyến Yên Và Các Hoocmôn Của Tuyến Yên
Theo Dõi Và Quản Lý Cuộc Sống Sau Khi Bị Bệnh Ung Thư Tuyến Giáp (Phần 2)
Có Thể Sử Dụng Thực Phẩm Chức Năng Để Giảm U Tuyến Giáp Không Bs?